Sprzedaż, prezentacja i reklama suplementów diety w aptekach – sprawdź, co się zmieni

Chociaż pierwotną przyczyną zmian jest konieczność dostosowania instrumentów nadzoru rynku środków spożywczych objętych powiadomieniem o pierwszym wprowadzeniu do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przede wszystkim suplementów diety, to podłoże zmian jest znacznie szersze. Ustawodawcy uwzględnili kontekst społeczno-gospodarczy związany ze sprzedażą suplementów diety, biorąc pod lupę niektóre praktyki marketingowe stosowane przez przedsiębiorców, które ewidentnie wprowadzają konsumentów w błąd.

Dynamikę wzrostu tego segmentu rynku bardzo dobrze obrazuje liczba powiadomień o pierwszym wprowadzeniu do obrotu suplementów diety złożonych do Głównego Inspektora Sanitarnego, która przedstawia się następująco:

w 2017 r. – 11,1 tys. szt.

w 2018 r. – 12,6 tys. szt.

w 2019 r. – 14,5 tys. szt.

w 2020 r. – 24,7 tys. szt.

w 2021 r. – 21,9 tys. szt.

Ten niezwykle dynamiczny wzrost produkcji suplementów ma swoje odzwierciedlenie na rynku reklamowym, który został zdominowany przez reklamy suplementów diety emitowane w spotach radiowych i telewizyjnych. Zdaniem wielu przedstawicieli lekarzy, farmaceutów i środowisk naukowych reklama stała się jedyną bądź jedną z najważniejszych informacji na temat suplementów diety. Jak bardzo szkodliwa dla konsumentów i pacjentów jest to praktyka, nie trzeba nikogo przekonywać. Nieuzasadnione i nieodpowiednie stosowanie suplementów diety może powodować niekorzystne konsekwencje dla zdrowia ludzi. Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe czynniki, ustawodawca zdecydował się na prowadzenie rozwiązań, które zapobiegną nieuczciwym praktykom marketingowym oraz ułatwią konsumentom podejmowanie bardziej przemyślanych decyzji zakupowych.

Podczas prezentacji i reklamy suplementów zaproponowano nowy przepis, zgodnie z brzmieniem którego obowiązkowe będzie umieszczenie następującego komunikatu:

„Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety. Suplement diety nie ma właściwości leczniczych”.

Na tym etapie prac legislacyjnych wszystko wskazuje na to, że pojęcie reklamy i prezentacji suplementów nie zostanie ograniczone tylko i wyłącznie do spotów reklamowych. O ostatecznym brzmieniu tego zapisu będziemy informować. Ustawodawca dał bardzo wyraźny sygnał, aby podczas reklamy i prezentacji suplementów diety pojawił się komunikat, że prawidłowo zbilansowana dieta dostarcza wszystkich niezbędnych składników odżywczych, witamin, składników mineralnych, a suplementacja powinna być stosowana wyłącznie jako uzupełnienie niedoborowej diety.

Zgodnie z proponowanymi zapisami zakazane będzie wykorzystywanie w reklamach suplementów diety wizerunku autorytetów i ekspertów w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu. Zakaz dotyczy głównie osób, które wykonują zawody medyczne, ale co niezwykle ciekawe i innowacyjne, także konkretnych przedmiotów oraz czynności, które jednoznacznie kojarzone są z leczeniem i ochroną zdrowia.

Do czynności, które będą zakazane w reklamie i prezentacji suplementów diety, należeć będą wszelkie czynności, które powszechnie kojarzone są z leczeniem, takie jak:

- badanie pacjenta,

- wypisywanie recepty,

- sprzedaż w aptece lub punkcie aptecznym.

W projekcie zaproponowano rozwiązania ułatwiające konsumentom świadomy wybór konkretnego suplementu diety i ograniczenie wpływu reklamy na decyzję zakupową. Dlatego reklama suplementów diety nie będzie mogła wprowadzać w błąd co do faktycznych właściwości suplementu diety poprzez:

- zawieranie wspólnego głównego członu z nazwą wyrobu medycznego, produktu leczniczego,

- wspólny znak towarowy lub znak graficzny ze znakiem towarowym lub graficznym wyrobu medycznego, produktu leczniczego,

- wspólne lub uderzająco podobne rozwiązania graficzne, które są stosowane w wyrobach medycznych, produktach leczniczych,

- opakowania wykorzystujące podobieństwo do wyrobów medycznych, produktów leczniczych.

Zdaniem ustawodawcy marki parasolowe dość powszechnie występujące na polskim rynku utrudniają konsumentom świadomy wybór. Praktyka wykorzystująca marki parasolowe powoduje zacieranie granic pomiędzy produktem leczniczym a suplementem diety i wyraźną dezorientację u konsumentów.

Projekt przewiduje odseparowanie produktów leczniczych i suplementów diety oferowanych w aptekach, punktach aptecznych czy też placówkach obrotu pozaaptecznego oraz ograniczenia dotyczące sposobu oraz miejsc prowadzenia prezentacji lub reklamy suplementów diety.

Producent suplementów diety może na opakowaniu oprócz obligatoryjnych elementów umieszczać dobrowolne elementy oznakowania, np. znaki lub systemy jakości. W przyszłości ten dobrowolny jak dotychczas element oznakowania potwierdzający jego jakość i bezpieczeństwo będzie uzależniony od spełnienia określonych warunków. Producent suplementów diety będzie mógł umieścić znak jakości i bezpieczeństwa po przeprowadzeniu badań laboratoryjnych oraz uzyskaniu opinii jednostki naukowej potwierdzającej zgodność składu suplementu diety z wymaganiami dotyczącymi bezpieczeństwa żywności i suplementów diety.

Projekt przygotowany przez Ministerstwo Zdrowia we współpracy z Główną Inspekcją Sanitarną zostanie przyjęty przez Radę Ministrów w IV kwartale 2022 roku. O ostatecznym brzmieniu ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia będziemy informować.