Śmierć wspólnika spółki jawnej – co dalej z funkcjonowaniem apteki

Odpowiedź:W tym kontekście należy mieć jednak na względzie art. 99 ust. 4 pkt 2 upf, z którego wynika, iż aktualnie status wspólnika w spółce jawnej, której przedmiotem działalności jest prowadzenie apteki, będzie mógł uzyskać wyłącznie spadkobierca, który jest farmaceutą posiadającym prawo wykonywania zawodu farmaceuty.

Prowadzenie apteki jest działalnością regulowaną, dlatego potrzebne jest na to zezwolenie. Żeby je uzyskać, trzeba m.in. wykonywać działalność w odpowiedniej formie prawnej i posiadać specjalizację zawodową. Należy także spełnić warunki dotyczące ograniczeń co do liczby posiadanych aptek oraz zakazu jednoczesnego prowadzenia hurtowni farmaceutycznej czy zajmowania się pośrednictwem w obrocie produktami leczniczymi. Po spełnieniu niezbędnych wymogów i uzyskaniu zezwolenia właściciel apteki prowadzi działalność farmaceutyczną, pomijając często aspekt zabezpieczenia na przyszłość i zapewnienia możliwości przekazania biznesu rodzinie lub innym sukcesorom spoza najbliższego kręgu.

Spółka jawna jest jedną z najprostszych postaci spółek, a zarazem wzorcową dla innych spółek osobowych, które można utworzyć na terenie Polski. To spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową, np. spółką partnerską czy spółką akcyjną. Przez umowę spółki jawnej (która powinna zostać zawarta na piśmie pod rygorem nieważności) wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów, oraz - jeżeli umowa spółki tak stanowi - przez współdziałanie w inny określony sposób.

Spółka jawna należy do spółek, których czynnikiem charakterystycznym jest stały skład osobowy w postaci konkretnych wspólników. Konstrukcja spółki opiera się bowiem na istnieniu prawnej więzi między wspólnikami a ich wzajemnym zaufaniem. Fakt, że wspólnicy w spółce jawnej odpowiadają za zobowiązania całym swym majątkiem oraz że skład osobowy wspólników jest trwały, zwiększa bezpieczeństwo współpracy i zaufanie do takiego podmiotu. Dodatkowo możliwość przeniesienia udziału w spółce jawnej zwiększa jej atrakcyjność dla przedsiębiorców pragnących zbyć bądź nabyć udział w takiej spółce.

Przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę (art. 10 ksh) prowadzi do przejścia elementu majątkowego członkostwa ze wspólnika występującego ze spółki na osobę do niej przystępującą. W konsekwencji członkostwo pierwszego wygasa, natomiast wraz z nabyciem praw i obowiązków nowy wspólnik wchodzi w strukturę organizacyjną spółki. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 32 ksh osoba przystępująca do struktur odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed jej pojawieniem się w przedsiębiorstwie.

Co ważne, możliwość zbycia udziału wspólnika musi być przewidziana w umowie spółki, a ponadto dotychczasowi wspólnicy muszą wyrazić pisemną zgodę na przeniesienie udziału na nowego wspólnika. Samo przeniesienie udziału w spółce jawnej może być natomiast dokonane w dowolnej formie – aktu notarialnego, pisemnej, a nawet ustnej – w zależności od woli stron. Zaleca się jednak, aby umowa została sporządzona choćby pisemnie.

Analizując przypadek śmierci wspólnika spółki jawnej, należy wskazać na treść art. 64 § 1 ksh, na mocy którego pomimo śmierci wspólnika spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli jej umowa tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią (uzgodnienie takie powinno w przypadku śmierci nastąpić niezwłocznie). Stosownie do art. 60 § 1 ksh, jeżeli umowa spółki stanowi, że prawa, jakie miał zmarły wspólnik, służą wszystkim spadkobiercom wspólnie, a nie zawiera w tym względzie szczególnych postanowień, wówczas do wykonywania tych praw spadkobiercy powinni wskazać spółce jedną osobę.

Zmianę składu osobowego wspólników należy ujawnić w rejestrze przedsiębiorców KRS. Zgodnie z art. 26 ksh każdy ze wspólników ma prawo i obowiązek zgłosić zmianę danych dotyczących spółki, m.in. zmiany nazwisk wspólników. Do rejestru winien być złożony tekst jednolity umowy spółki zawierający nazwisko nowego wspólnika, sporządzony chociażby w formie pisemnej. Konieczne jest także złożenie do sądu rejestrowego odpowiednich druków – KRS-Z1 wraz z załącznikami KRS-ZB i KRS-ZK, jeśli były wspólnik był uprawniony do reprezentacji.

Do formularzy do KRS należy załączyć dokumenty będące podstawą wniosku, np. umowę zbycia udziału. Nie można zapomnieć także o dowodach wpłaty. Do wniosku do KRS o zmianie składu osobowego spółki należy ponadto dołączyć notarialnie potwierdzony wzór podpisu nowego wspólnika oraz stosowne formularze informujące Główny Urząd Statystyczny, urząd skarbowy oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych.