Szczepienia przeciwko grypie – najważniejsze aspekty dla farmaceuty

Wraz z końcem listopada ogłoszono nowelizację ustawy, która umożliwiła farmaceutom wykonywanie szczepień przeciw grypie w aptekach. Aby jednak w praktyce były one możliwe, resort zdrowia zobowiązany był wprowadzić zmiany w rozporządzeniach określających warunki lokalowe, w jakich szczepienia w aptekach mają się odbywać. W pierwszym tygodniu grudnia do konsultacji publicznych oddano dwa projekty nowel:

rozporządzenia w sprawie wykazu pomieszczeń wchodzących w skład powierzchni podstawowej i pomocniczej apteki,

rozporządzenia w sprawie szczegółowych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki.

Na oba projekty przewidziane zostały konsultacje trwające tylko 3 dni i od razu wzbudziły one pewne kontrowersje. Łagodzi je jednak fakt, iż na znaczące zmiany przewidziany został okres przejściowy. Niemniej jednak już teraz wiadomo, że część z aptek będzie miała z ich spełnieniem trudności.

Projekt noweli rozporządzenia w sprawie wykazu pomieszczeń wchodzących w skład powierzchni podstawowej i pomocniczej apteki przewiduje bowiem, że w przypadku przeprowadzania w aptece ogólnodostępnej szczepienia ochronnego przeciw COVID-19 lub grypie w skład powierzchni podstawowej będą musiały wchodzić:

izba przyjęć pacjentów dostępna z zewnątrz apteki;

szatnia stanowiąca przedsionek izby przyjęć pacjentów;

archiwum wyposażone w zamykaną na klucz szafę służącą do przechowywania dokumentacji medycznej.;

Okres przejściowy, o którym mowa powyżej, sięgałby drugiego półrocza przyszłego roku, zasady lokalowe miałyby bowiem obowiązywać od września 2022 roku. Natomiast do tej pory obowiązywać będą warunki, jakie określono w rozporządzeniu ministra zdrowia z 4 czerwca 2021 r. zmieniającym rozporządzenie ministra zdrowia z 30 września 2002 r. w sprawie szczegółowych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki (Dz. U. poz. 1035).

Drugi z projektów, a więc nowela rozporządzenia w sprawie szczegółowych wymogów, jakim powinien odpowiadać lokal apteki, przewiduje, że w przypadku przeprowadzania w aptece ogólnodostępnej szczepienia ochronnego przeciw COVID-19 lub grypie wykonuje się je we wspomnianej wyżej izbie przyjęć pacjentów dostępnej z zewnątrz apteki. Zakres powyższego jest szeroki, a zatem sprawne podjęcie się przygotowań jest niezwykle ważne, tym bardziej że wrzesień przyszłego roku to dla większości aptek dość krótki termin na wprowadzenie tak znaczących zmian.

Podstawowe wyposażenie izby przyjęć stanowią:

stolik zabiegowy urządzony i wyposażony stosownie do zakresu przeprowadzanych szczepień;

zestaw do wykonywania iniekcji;

zestaw do wykonania opatrunków;

pakiety odkażające;

środki ochrony osobistej (fartuchy, maseczki, rękawice);

umywalka z baterią z ciepłą i zimną wodą;

dozownik z mydłem w płynie;

dozownik ze środkiem dezynfekcyjnym;

pojemnik z ręcznikami jednorazowego użycia i pojemnik na zużyte ręczniki;

roztwór do wstrzykiwania Adrenalinum 1 mg/ml lub 300 μg/0,3 ml, lub 150 μg/0,3 ml, lub 1 mg/10 ml

termometr bezdotykowy do pomiaru temperatury ciała pacjenta przed przeprowadzeniem szczepienia;

urządzenie chłodnicze do przechowywania szczepionek wyposażone w termometr z rejestratorem całodobowych zapisów;

wyposażone w termometr z rejestratorem zapisów urządzenie chłodnicze do przechowywania odpadów medycznych do czasu przekazania ich do utylizacji;

sprzęt komputerowy z dostępem do Internetu i drukarką.

Uwagi do projektów rozporządzeń przyjmowane są tylko przez 3 dni, zaś obie ustawy wchodzą w życie z dniem ogłoszenia. Jak wyjaśnia resort zdrowia, krótki termin na zgłaszanie uwag oraz brak vacatio legis wiążą się z koniecznością skorelowania wejścia w życie przedmiotowych nowelizacji z wejściem w życie 9 grudnia 2021 r. ustawy z 17 listopada 2021 r. o zmianie ustawy oświadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2120), która przyznaje farmaceutom uprawnienie do przeprowadzania szczepień ochronnych przeciw grypie.

Farmaceuci nie kryją zdziwienia, a nawet oburzenia. Zwracają uwagę na fakt, iż w ich odczuciu praktycznie żadna apteka nie będzie w stanie spełnić nowych wymagań. Pojawiają się głosy, iż nowelizacja ta momentalnie przekreśli dynamicznie rozwijający się program szczepień w aptekach. Program przecież niezwykle potrzebny, bowiem z dnia na dzień wykładniczo zwiększa on liczbę zaszczepionych osób w Polsce - zarówno na grypę, jak i COVID-19. Wspomnienie, tak licznych zresztą w okresie lata, punktów szczepień zorganizowanych w namiotach przy okazji choćby miejskich wydarzeń wzbudza wśród farmaceutów wątpliwości co do celowości nowych zasad. Zadają pytania, czy brak odpowiedniej umywalki przekreśli od przyszłego roku możliwość przeprowadzania przez nich szczepień.

Według uzasadnienia zawartego w Ocenie skutków regulacji, „oczekiwanym efektem będzie osiągnięcie pozytywnego wpływu na sytuację rodziny, obywateli oraz gospodarstwa domowe, a także na osoby niepełnosprawne poprzez zwiększenie dostępności do szczepień przeciw grypie, co również powinno znaleźć przełożenie na usprawnienie i przyspieszenie tego procesu poprzez niezawężanie możliwości szczepień jedynie przez podmioty wykonujące działalność leczniczą przy jednoczesnym – dzięki projektowanym zmianom – zapewnieniu bezpieczeństwa pacjentów oraz lekom przechowywanym i sporządzanym w aptece”.