Sprzedaż leków osobie małoletniej

Zdolność do czynności prawnych ma każdy człowiek. Nabywamy ją w chwili urodzenia się. To możliwość zawierania umów, składania prawnie wiążących oświadczeń woli, zaciągania zobowiązań i rozporządzania swoim majątkiem. Pełną zdolność do czynności prawnych uzyskujemy wraz z pełnoletnością, to jest z ukończeniem 18. roku życia lub pod pewnymi warunkami, prawnie określonymi – z chwilą zawarcia małżeństwa. O osobie małoletniej mówimy zawsze wtedy, kiedy mamy na myśli osobę po ukończeniu 13. roku życia. Co więcej, małoletność wiąże się z tym, że osoba taka ma do czasu uzyskania pełnoletności ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

Do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może jednak sama potwierdzić umowę po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych, czyli po ukończeniu 18. roku życia. Występują również czynności prawne, których małoletni nie może dokonywać samodzielnie. Są to przykładowo: sporządzenie testamentu i jego odwołanie.

Wydawanie pacjentowi leku z apteki związane jest z szeregiem formalności, zwłaszcza w przypadku wydawania leków na receptę. Sprowadzają się one m.in. do:

• weryfikacji prawidłowości danych i informacji objętych receptą lekarską,
• weryfikacji dodatkowych uprawnień pacjenta bądź sprawdzenia jego wieku.

Produkty lecznicze, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne są wydawane z apteki ogólnodostępnej przez farmaceutę lub technika farmaceutycznego w ramach jego uprawnień zawodowych. Ponadto prawo wyraźnie wskazuje, w jakich sytuacjach farmaceuta może odmówić sprzedaży pacjentowi określonego leku. Takie przypadki zostały opisane w ust. 5 i 6 wyżej wymienionego przepisu.

W razie wątpliwości odnośnie do wieku osoby, której wydaje się produkt leczniczy, farmaceuta i technik farmaceutyczny są uprawnieni do żądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek osoby. W przypadku nieprzedstawienia takiego dokumentu należy odmówić sprzedaży leków. W odniesieniu do osób małoletnich weryfikacja wieku pacjenta następuje za pośrednictwem okazania:

• legitymacji szkolnej lub 
• tymczasowego dowodu osobistego.

Odmowę sprzedaży produktów leczniczych powinna uzasadniać realna obawa farmaceuty o życie i zdrowie pacjenta i okoliczności danej sytuacji, czyli np. niewystarczający wiek pacjenta.

Od 1 lipca 2015 r. ograniczono zakres produktów leczniczych OTC, które mogą być przedmiotem wysyłkowej sprzedaży prowadzonej przez apteki ogólnodostępne i punkty apteczne. W aktualnym stanie prawnym przedmiotem sprzedaży wysyłkowej mogą być wyłącznie produkty lecznicze OTC, których wydawanie nie jest ograniczone wiekiem pacjenta.

Do takich produktów leczniczych zaliczane są m.in. produkty lecznicze OTC zawierające w swoim składzie:

• pseudoefedrynę, 
• dekstrometorfan 
• kodeinę.

Farmaceuta i technik farmaceutyczny odmawiają wydania takiego produktu leczniczego

• osobie, która nie ukończyła 18. roku życia
• jeżeli uznają, że może on zostać wykorzystany w celach pozamedycznych
• spowodować zagrożenie dla zdrowia i życia.

Leki OTC zawierające w składzie substancje psychotropowe, mogą być sprzedawane wyłącznie osobom pełnoletnim. Farmaceuci mają prawo żądać okazania dokumentu potwierdzającego wiek osoby kupującej leki.  Działania wprowadzone przez legislatora dążą do ochrony  zdrowia, dobra pacjenta i zminimalizowania ryzyka wyrządzenia szkód pacjentowi na skutek zaaplikowania leku, którego pacjent nie powinien w ogóle przyjąć bądź też nie powinien przyjąć w większej niż zalecana dawce.