Farmacja kliniczna – co zakłada pilotaż nowej usługi

Usługi farmacji klinicznej wchodzą w zakres usług farmaceutycznych, których udzielanie stanowi wykonywanie zawodu farmaceuty w rozumieniu ustawy o zawodzie farmaceuty.

Warunki świadczenia usługi farmacji klinicznej zostały precyzyjnie uregulowane w przepisach. Zgodnie z nimi usługę farmacji klinicznej może świadczyć wyłącznie farmaceuta, który spełnia jedno ze wskazanych kryteriów:

posiada tytuł specjalisty w dziedzinie farmacji klinicznej, farmacji szpitalnej lub farmakologii albo

odbywa staż specjalizacyjny w dziedzinie farmacji klinicznej, farmacji szpitalnej lub farmakologii pod opieką specjalisty w tej dziedzinie.

W razie udzielania porady farmaceutycznej w celu zapewnienia prawidłowego stosowania produktu leczniczego, wyrobu medycznego lub środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, w szczególności w zakresie:

wydania właściwego produktu leczniczego wydawanego bez przepisu lekarza,

przekazania informacji dotyczących właściwego stosowania, w tym dawkowania i możliwych interakcji z innymi produktami leczniczymi lub pożywieniem, wydawanego produktu, wyrobu lub środka oraz prawidłowego używania wyrobów medycznych,

w ramach sprawowanej usługi farmacji klinicznej, farmaceuta prowadzi także kartę indywidualnej opieki farmaceuty dla każdej z tych usług farmaceutycznych, świadczonej przez aptekę szpitalną.

Na początku października br. minister zdrowia wydał zarządzenie w sprawie powołania Zespołu do spraw wypracowania rozwiązań w zakresie farmacji klinicznej oraz działalności farmaceutów w podmiotach leczniczych wraz z wykazem badań diagnostycznych wykonywanych przez farmaceutów. Powołany Zespół jest organem pomocniczym ministra i ma liczne zadania, do których w pierwszej kolejności należy stworzenie modelu usług farmacji klinicznej oraz określenie narzędzia do wykonywania obszarów aktywności zawodowych farmaceuty szpitalnego, realizowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wraz z określeniem standardu świadczenia tych usług oraz sposobu monitorowania, w tym ewaluacji ich realizacji. Kolejne cele powołania Zespołu dotyczą farmaceutów klinicznych i szpitalnych. Zespół będzie miał obowiązek ustalenia przedmiotu i zakresu zadań tych farmaceutów w ramach usług farmacji klinicznej. Dodatkowo określi przedmiot i zakres niezbędnych zmian w kształceniu farmaceutów klinicznych i szpitalnych, co ma doprowadzić do urealnienia realizacji usług farmacji klinicznej. Do zadań Zespołu będzie należało także określenie kierunków i modelu przyszłej realizacji pilotaży w zakresie farmacji klinicznej.

W skład powołanego przez ministra zdrowia Zespołu wchodzą przewodniczący, zastępca przewodniczącego oraz członkowie:

podsekretarz ztanu w Ministerstwie Zdrowia – Maciej Miłkowski (Przewodniczący Zespołu),

główny inspektor farmaceutyczny – Ewa Krajewska (zastępca przewodniczącego),

konsultant krajowy w dziedzinie farmacji klinicznej,

konsultant krajowy w dziedzinie farmacji szpitalnej,

konsultant krajowy w dziedzinie farmakologii klinicznej,

przedstawiciel Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji w Ministerstwie Zdrowia,

przedstawiciel Departamentu Lecznictwa w Ministerstwie Zdrowia,

przedstawiciel Departamentu Analiz i Strategii w Ministerstwie Zdrowia,

przedstawiciel Departamentu Rozwoju Kadr Medycznych w Ministerstwie Zdrowia,

trzech przedstawicieli Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego,

dwóch przedstawicieli Narodowego Funduszu Zdrowia,

dwóch przedstawicieli uczelni medycznych,

przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego,

przedstawiciel Polskiej Federacji Szpitali,

przedstawiciel Naczelnej Rady Lekarskiej,

dwóch przedstawicieli Naczelnej Rady Aptekarskiej,

przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Farmacji Klinicznej,

przedstawiciel Związku Zawodowego Pracowników Farmacji,

przedstawiciel Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Farmaceutów Szpitalnych,

przedstawiciel Rzecznika Praw Pacjenta.

Ostatnim z obowiązków Zespołu będzie określenie wykazu badań diagnostycznych, które mogą być wykonywane przez farmaceutę sprawującego opiekę farmaceutyczną. W tym zakresie Zespół powinien:

uwzględnić potrzeby i bezpieczeństwo pacjentów,

wziąć pod uwagę możliwości lokalowe i techniczne, którymi dysponują apteki ogólnodostępne.

Zgodnie z ustawą o zawodzie farmaceuty wykaz takich badań zostanie ustalony przez ministra do spraw zdrowia w drodze rozporządzenia.

Efektem pracy Zespołu ma być raport zawierający wnioski, propozycje lub rekomendacje wynikające z analizy powyższych zagadnień. Na pierwsze przedstawienie tego raportu ministrowi Zespół będzie miał czas do 8 września 2022 r., a jego akceptacja powinna nastąpić najpóźniej 8 października 2022 r. W zarządzeniu przewidziano jednak możliwość wydłużania tego terminu. W pracach Zespołu mogą brać udział eksperci zewnętrzni zaproszeni przez przewodniczącego zespołu albo zastępcę przewodniczącego. Nie mają jednak oni prawa głosu. Obsługę organizacyjno-techniczną Zespołu zapewnia Biuro Głównego Inspektora Farmaceutycznego w Głównym Inspektoracie Farmaceutycznym. Z tytułu uczestnictwa w pracach Zespołu nie przysługuje wynagrodzenie.