fca35f609577292f43c4ace6411f007591b56342-xlarge (6)

W pierwszej części artykułu dotyczącego leczenia łuszczycy przybliżyliśmy nieco problematykę związaną z tą chorobą. Opisaliśmy, na czym polega, jakie są jej objawy oraz wskazaliśmy, jaką rolę w leczeniu łuszczycy odgrywają leki recepturowe. W drugiej części artykułu skupimy się na omówieniu preparatów redukujących oraz pielęgnacyjnych.

Poznaj kolejne przykłady leków recepturowych pomocnych w walce z łuszczycą.

Preparaty redukujące

Przykład

Rp.:

Acidi salicylici 1,0

Cignolini 1,0

Vaselini albi ad 100,0

M.f. ung.

D.S. 1 × dziennie wieczorem przez

14–21 dni

Rp.:

Prednisoloni 0,5

Acidi salicylici 1,0

Cignolini 2,0

Vaselini hydrophylici ad 100,0

M.f. ung.

D.S. 1 × dziennie wieczorem na 30 minut

przez 5–10 dni

Cygnolina (ditranol, antralina) znajduje się na liście rekomendowanych środków w leczeniu łuszczycy skóry gładkiej. Występuje w stężeniach 0,03–2% w postaci maści lub past. Ma właściwości antyproliferacyjne, a także keratolityczne, przeciwdrobnoustrojowe i przeciwłojotokowe. Ze względu na małą stabilność do preparatów cygnoliny dodaje się 1–2% kwasu salicylowego, co zapobiega jej autoutlenieniu. Stosowanie leków na bazie ditranolu potrafi być kłopotliwe z powodu działania drażniącego oraz ryzyka wystąpienia przebarwień skóry i odzieży. Najczęściej lekarze zalecają tzw. terapię minutową. Leczenie rozpoczyna się od niewielkich stężeń substancji czynnej, a sam preparat nanosi się na skórę na kilka minut, po czym zmywa wodą bez dodatku mydła lub parafiną. Jeśli reakcja skóry jest prawidłowa, a efekt terapii zadowalający, przechodzi się do preparatów o wyższym stężeniu cygnoliny.

Inną metodą jest nakładanie maści we wzrastających stężeniach na 12 godzin i obserwacja stanu skóry. Preparaty ditranolu są obecnie preferowane w leczeniu szpitalnym.

Przykład

Rp.:

Acidi salicylici 2,0

Cignolini 0,1

Olei ricini 5,0

Adipis suilli ad 100,0

M.f. ung.

D.S. 1 × dziennie wieczorem przez 14 dni

Powyższa receptura to przykład preparatu stosowanego na zmiany łuszczycowe skóry owłosionej, po uprzednim usunięciu łuski. Należy poinformować pacjenta o konieczności przechowywania w chłodnym miejscu, jak również sposobie zmywania z powierzchni ciała (za pomocą spirytusu na bazie mydła potasowego).

Przykład

Rp.:

Acidi salicylici 1,0

Prednisoloni 0,25

Sulfuris praecipitati 3,0

Vaselini albi ad 100,0

M.f. ung.

D.S. 1 × dziennie na twarz do 7 dni (!)

W przypadku łuszczycy twarzy bardzo rzadko dochodzi do dużego nawarstwienia łuski, dlatego nie zaleca się stosowania silnych preparatów złuszczających. Terapię rozpoczyna się od aplikowanych zewnętrznie kortykosteroidów: Hydrokortyzonu oraz prednizolonu.

Mechanizm ich działania opiera się na hamowaniu lub pobudzaniu syntezy swoistych białek w skórze. Wykazują wysoką skuteczność, dobrą tolerancję ze strony pacjentów oraz szybki efekt terapeutyczny. Mimo wielu znanych działań niepożądanych leków tej grupy (zanik skóry, rozszerzenie naczyń krwionośnych, odbarwienia, nadmierne owłosienie) ich stosowanie przez krótki czas jest bezpieczne. Zdarza się jednak, że z obawy przed efektami ubocznymi pacjenci stosują zbyt cienkie warstwy preparatu na wykwity skórne, co prowadzi do obniżenia jego skuteczności. Do zadań farmaceuty należy poinformowanie, aby stosować lek w takiej ilości, która pozwoli na całkowite pokrycie zmian skórnych.

Przykład

Rp.:

Acidi salicylici 2,0

Prednisoloni

Cignolini aa 0,5

Picis liquidae Pini 5,0

Vaselini fl avi ad 100,0

M.f. ung.

D.S. 1 × dziennie wieczorem przez 21 dni

Leczenie łuszczycy stóp i dłoni bywa kłopotliwe i mało skuteczne, dlatego w preparatach dedykowanych tym strefom stosuje się połączenie cygnoliny i sterydu z dziegciami. Dziegcie to produkty suchej destylacji drewna sosnowego, czasem też bukowego czy brzozowego. Przeciwdziałają podziałom komórkowym, jednak w monoterapii wykazują znikomą skuteczność. Nie powinno się ich stosować w preparatach pierwszego rzutu, są raczej uzupełnieniem podstawowej terapii. Ze względu na słabe właściwości kosmetyczne (nieprzyjemny zapach, brudzenie bielizny i pościeli) i potencjalne działanie kancerogenne, sięga się po nie w niewielu przypadkach.

Przykład

Rp.:

Acidi salicylici 1,0

Cignolini 0,75

60% Spir. Vini ad 100,0

M.f. sol.

D.S. 1-2 × dziennie na płytkę paznokciową

U 50–80% pacjentów zmiany łuszczycowe lokalizują się na owłosionej skórze głowy. Często jest to pierwsze miejsce pojawienia się wykwitów, a złuszczający się naskórek jest początkowo błędnie kojarzony z łupieżem.

Należy zaznaczyć, że leczenie łuszczycy w obrębie paznokci jest bardzo trudne i mało satysfakcjonujące. Preparaty na bazie kwasu salicylowego (nierzadko w połączeniu ze steroidami) stosuje się w postaci opatrunku okluzyjnego na noc.

Preparaty pielęgnacyjne

Przykład

Rp.:

Dimethiconi 2,0

Aquae 5,0

Lekobaza LUX ad 100,0

M.f. ung.

D.S. 1 × dziennie na skórę przez 14 dni

Rp.:

Vit. A 50.000 j.m.

Paraffi ni liq. 10,0

Aquae

Eucerini aa ad 100,0

M.f. ung.

D.S. 2 × dziennie na skórę przez 10 dni

Rp.:

Urea 5,0

Acidi salicylici 2,0

Aquae 40,0

Ung. Cholesteroli ad 100,0

M.f. ung.

D.S. 1 × dziennie na skórę przez 21 dni

Trzeci etap leczenia łuszczycy, czyli stosowanie preparatów pielęgnacyjnych, jest bardzo często pomijany, ale jakże istotny. Pacjenci mają do dyspozycji preparaty recepturowealbo gotowe. Warto poinstruować ich, aby nakładali je w kierunku wzrostu włosa oraz zbyt intensywnie nie wcierali. Bardzo istotne jest, by zachęcać pacjentów do systematyczności w pielęgnacji skóry. Preparaty nawilżające powinny być aplikowane dwa razy dziennie – codziennie, nawet w okresach remisji. Istotną kwestią jest unikanie czynników drażniących: mydeł, perfumowanych kosmetyków, proszków i detergentów do prania, szorstkich ubrań, drapania czy stresu.

Załącznik do rozporządzenia

ministra zdrowia z 22 czerwca. 2005 r. (poz. 1032)

Załącznik nr 2

WZÓR

..............................

(pieczęć apteki)

Lp. ....................... ........................................

(miejscowość, data)

ZAŚWIADCZENIE

o odbyciu przez technika farmaceutycznego praktyki w aptece

Zaświadcza się, że:

Pan/Pani

(imię i nazwisko)

posiadający(a) dyplom technika farmaceutycznego nr

(nazwa i siedziba szkoły)

odbył(a) praktykę w aptece

w okresie:

od ......................... do ......................... w aptece

(nazwa i siedziba)

od *....................... do ......................... w aptece

(nazwa i siedziba)

od ...................... do ......................... w aptece

(nazwa i siedziba)

od ....................... do ......................... w aptece

(nazwa i siedziba)

.......................................................................

(pieczęć i podpis kierownika apteki)

* wypełnić w przypadku, gdy praktyka odbywana była w więcej niż jednej aptece

....................................................., dnia ................................

.........................................................................................

(imię i nazwisko)

.........................................................................................

(adres zamieszkania, nr tel.)

.........................................................................................

(numer prawa wykonywania zawodu)

Okręgowa Izba Aptekarska w.............................................................

ul. ..................................................................................................................................

Wnoszę o wydanie zaświadczenia o przynależności do OIA w ............................................. i posiadanym Prawie Wykonywania Zawodu Farmaceuty, w związku:

1. Z wystąpieniem o udzielenie zezwolenia na prowadzenie apteki

....................................

(data, podpis)

Odbiór zaświadczenia*:

– osobiście

– przesłanie na adres:

– przesłanie na adres e-mail:

* Właściwe podkreślić

Źródło:

Okręgowa Izba Aptekarska w Krakowie

Autor: Izabela Ośródka, magister farmacji w aptece ogólnodostępnej, absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego