Jakie trzeba mieć uprawnienia, aby sprawować opiekę farmaceutyczną

Dodano: 27 września 2022
2dcd52348f27e1a53fd7d8c3abda7d14fb790638-xlarge (7)

Wykonywanie zawodu farmaceuty m a na celu ochronę zdrowia pacjenta oraz ochronę zdrowia publicznego i polega na sprawowaniu opieki farmaceutycznej, udzielaniu usług farmaceutycznych, wykonywaniu zadań zawodowych oraz wykonywaniu innych czynności określonych ustawą. Na farmaceucie ciąży zatem szereg obowiązków, a ich właściwa realizacja zagwarantowana została odpowiednim przygotowaniem do wykonywania zawodu farmaceuty.

Z artykułu dowiesz się:

  • Każdy farmaceuta, uprawniony do wykonywania zawodu farmaceuty może wykonywać usługi opieki farmaceutycznej. 
  • W przypadku wykonywania badań diagnostycznych, składających się na opiekę farmaceutyczną, farmaceuci muszą przejść dodatkowe szkolenie lub kurs kwalifikacyjny.
  • Wykonywanie opieki farmaceutycznej bez uprawnień podlega karze grzywny, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
  • Czytaj więcej o opiece farmaceutycznej w pragowaptece.pl.

Opieka farmaceutyczna to świadczenie zdrowotne, czyli działanie służące profilaktyce,  zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działanie medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich udzielania, udzielane przez farmaceutę i stanowiące dokumentowany proc es, w którym farmaceuta, współpracując z pacjentem i lekarz em prowadzącym, a w razie potrzeby z przedstawicielami innych zawodów medycznych, czuwa nad prawidłowym przebieg iem indywidualnej farmakoterapii.

Istota opieki farmaceutycznej

Opieka farmaceutyczna obejmuje zatem:

1) prowadzenie konsultacji farmaceutycznych – w celu zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta w związku ze stosowaniem produktów leczniczych, wyrobów medycznych, wyposażenia wyrobów medycznych, systemów i zestawów zabiegowych oraz wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro i wyposażenia wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro lub środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego;

2) wykonywanie przeglądów lekowych wraz z oceną farmakoterapii, z uwzględnieniem problemów lekowych pacjenta – w celu wykrywania i rozwiązywania problemów lekowych oraz zapewnienia bezpieczeństwa w procesie farmakoterapii;

3) opracowywanie indywidualnego planu opieki farmaceutycznej, z uwzględnieniem problemów lekowych pacjenta – w celu określenia celów terapeutycznych możliwych do osiągnięcia przez pacjenta stosującego farmakoterapię oraz wskazania sposobów rozwiązywania wykrytych problemów lekowych, ze szczególnym uwzględnieniem edukacji zdrowotnej, promocji zdrowia i zdrowego trybu życia oraz profilaktyki zdrowotnej;

4) wykonywanie badań diagnostycznych – w celu oceny skuteczności i bezpieczeństwa stosowanej przez pacjenta farmakoterapii oraz analizy problemów lekowych występujących u pacjenta, oraz proponowania metod i badań diagnostycznych;

5) wystawianie recept w ramach kontynuacji zlecenia lekarskiego.

Po ukończeniu przez farmaceutę kursu kwalifikacyjnego może on również wykonać:

badania podstawowych paramentów życiowych: ciśnienie krwi, tętno, puls oraz saturacja krwi;

pomiar masy ciała, wzrostu i obwodu w pasie, a także obliczanie wskaźnika BMI (ang. Body Mass Index) oraz stosunku obwodu talii do obwodu bioder (WHR – ang. Waist-Hip Ratio);

test stężenia glukozy we krwi;

kontrolę panelu lipidowego (cholesterol, frakcja HDL i LDL oraz trójglicerydy);

szybki test do wykrywania grypy, stężenia białka C-reaktywnego, antygenu Streptococcus z grupy A, Helicobacter – test z krwi.

Odnosząc się do badań diagnostycznych, które może wykonać farmaceuta, ma on uprawnienia do wykonania testu antygenowego w kierunku SARS-CoV-2, lecz wykonanie tego badania przez farmaceutę jest możliwe po ukończeniu przez niego szkolenia teoretycznego w zakresie przeprowadzania tego badania, dostępnego na platformie e-learningowej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego.

Kto może wykonywać zawód farmaceuty

Zawód farmaceuty jest samodzielnym zawodem medycznym, który może wykonywać osoba spełniająca wymagania określone ustawą o zawodzie farmaceuty. Przepisy w tym wzgl ędzie stanowią, iż kwalifikac je do wykonywania zawodu farmaceuty ma osoba, która:

rozpoczęła po roku akadem ickim 2018/2019 studia przygotowujące do wykonywania zawodu farmaceuty, prowadzone zgodnie z odrębnymi  przepi sami, obejmujące sześciomiesięczną praktykę zawodową w aptece, i uzyskała tytuł magistra farmacji albo

rozpoczęła p rzed 1 października 2019 r. w Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej pięcioletnie studia na kierunku farmacja, obejmujące co najmniej sześciomiesięczną praktykę zawodową w aptece, i uzyskała tytuł magistra farmacji, albo

ukończyła przed dniem 1 maja 2004 r. w RP czteroletnie lub pięcioletnie studia na kierunku farmacja i uzyskała tytuł magistra farmacji, albo

ma dyplom wydany przez państwo inne niż państwo członkowskie, potwierdzający ukończenie co najmniej pięcioletnich studiów na kierunku farmacja, obejmujących co najmniej sześciomiesięczną praktykę zawodową w aptece, uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równoważny z dyplomem i tytułem magistra farmacji uzyskiwanym w Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z przepisami o szkolnictwie wyższym i nauce oraz potwierdzający, że spełnione zostały minimalne wymagania dotyczące kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej, albo

posiada kwalifikacje uzyskane w państwie członkowskim potwierdzające ukończenie kształcenia spełniającego wymagania określone w przepisach prawa Unii Europejskiej oraz potwierdzone dokumentami, uznane w RP przez NRA, albo

ma kwalifikacje uznane w Rzeczypospolitej Polskiej przez NRA na podstawie przepisów o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych uzyskanych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, albo

ma dyplom farmaceuty wydany w innym państwie niż państwo członkowskie, poświadczający ukończenie co najmniej pięcioletnich studiów i świadectwo złożenia Farmaceutycznego Egzaminu Weryfikacyjnego.

Praktykę zawodową odbywa się w aptece, która uzyskała pozytywne opinie:

1) wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego, a w odniesieniu do aptek zakładowych utworzonych w podmiotach leczniczych, dla których podmiotem tworzącym jest minister obrony narodowej – Naczelnego Inspektora Farmaceutycznego Wojska Polskiego,

2) okręgowej rady aptekarskiej właściwej ze względu na siedzibę apteki

– wydane na wniosek uczelni prowadzącej kształcenie na kierunku farmacja.

Odpowiedzialność zawodowa farmaceuty i kary

Zasadą jest, że uprawnienia do sprawowania opieki farmaceutycznej ma każdy farmaceuta, uprawniony do wykonywania zawodu farmaceuty. Wyjątek stanowią badania diagnostyczne, składające się na opiekę farmaceutyczną, gdyż wówczas wymaga się, by farmaceuci, którzy chcą świadczyć opiekę farmaceutyczną w tym zakresie, przeszli dodatkowe szkolenie lub kurs kwalifikacyjny.

Warto również podkreślić, iż sprawowanie opieki farmaceutycznej bez wymaganych uprawnień jest zagrożone karą, przepisy w tym względzie stanowią bowiem, że kto nie posiadając wymaganych uprawnień, sprawuje opiekę farmaceutyczną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Ustawa z 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty (tekst jedn.: Dz.U. z 2022 r. poz. 184 ze zm).

Autor: Dorota Kaczmarczyk, radca prawny specjalizujący się w prawie farmaceutycznym

Numer 61, listopad 2024 r.

Numer 61, listopad 2024 r.
Dostępny w wersji elektronicznej