Suplementy diety z zaufanych źródeł

Dodano: 4 grudnia 2020
Suplement diety z zaufanych źródeł

Suplementy diety są obecnie powszechnie stosowane przez pacjentów, którzy najczęściej sami dokonują wyboru preparatu i sami decydują o tym, w jakim czasie będzie on przyjmowany. Z sondażu Agencji Badań Rynku i Opinii SW Research, który został przeprowadzony w lutym 2017 r., wynika, że aż 72% Polaków zażywa suplementy diety. Dodatkowo w badaniu tym wykazano, że prawie połowa z nich (48%) stosuje je w sposób regularny. Dane jednoznacznie wskazują na szerokie stosowanie suplementów diety przez pacjentów. Niepokojącym jest jednak fakt, że tylko niewielka część z nich (27%) potrafi poprawnie zdefiniować, czym są suplementy diety. Co więcej, pacjenci często nie do końca wiedzą, jak prawidłowo stosować suplementy diety. 

Ograniczona wiedza pacjentów na temat stosowania suplementów diety może prowadzić do nadmiernego spożywania witamin i minerałów, które są zawarte w kilku przyjmowanych jednocześnie preparatach oraz doprowadzić do interakcji składników suplementów diety i stosowanych przez pacjentów leków.

Suplement to nie lek

Suplementy diety należy w wyraźny sposób odróżnić od leków, gdyż w przeciwieństwie do nich nie zapobiegają chorobie i nie leczą. Ich zadaniem jest przede wszystkim wspieranie organizmu poprzez uzupełnianie diety witaminami, składnikami mineralnymi lub innymi składnikami o udowodnionym działaniu. Zadaniem suplementów diety jest wspomaganie funkcjonowania organizmu.

Ważne jest, aby pochodziły od sprawdzonych i zaufanych firm, które mają doświadczenie i zajmują się tworzeniem produktów z najwyższą dbałością o jakość oraz przestrzegają obowiązujących norm i zaleceń. Jak pokazały przytoczone badania, niewielu pacjentów aptek ma taką świadomość.

Z raportu Najwyższej Izby Kontroli wynika, że suplementy diety pochodzące z niepewnych źródeł, mogą być zanieczyszczone środkami dopingującymi. Ryzyko wyboru nieodpowiedniego produktu zwiększa się, jeśli stosuje się preparaty z „niejasnych” źródeł. Konsekwencją mogą być niebezpieczne dla zdrowia pacjentów skutki uboczne.

Za duże dawki witamin

Wyniki badań wskazują, że wybór, jakiego dokonują pacjenci, decydując się na stosowanie suplementów diety, jest bardzo często nieuzasadniony. Co więcej, pacjenci przyjmują o wiele wyższe dawki suplementów diety, niż jest to zalecane lub potrzebne. Przekraczanie zaleceń dotyczących suplementacji nie wiąże się z żadnymi korzyściami dla pacjentów, a ponadto jest niebezpieczne i może poważnie zaburzać funkcjonowanie organizmu. Przykładem może być stosowanie witaminy C, której maksymalny poziom w zalecanej dziennej porcji został określony na 1000 mg. Powyżej tej wartości zwiększa się ryzyko wystąpienia skutków ubocznych, np. powstawanie kamieni nerkowych oraz wystąpienie zaburzeń żołądkowo-jelitowych.

Kolejnym argumentem przeciwko przyjmowaniu zwiększonych dawek witamin są konsekwencje nadużywania witaminy D. Jej maksymalna ilość w zalecanej dziennej porcji w suplementach diety wynosi 2000 IU. Wyjątkiem są jedynie osoby otyłe i seniorzy, dla których dawka ta jest zwiększona do 4000 IU na dobę (100 µg), ale można ją stosować dopiero po konsultacji z lekarzem. Niektóre badania wskazują jednak, że stosowanie witaminy D w dawkach powyżej 10 µg/dobę u osób bez niedoborów, u których stężenie 25(OH)D wynosi powyżej 20 µg/ml, może wiązać się ze zwiększeniem umieralności, w tym również z powodu raka. Dlatego tak ważne jest, aby stosować się do zaleceń wydawanych przez Główny Inspektorat Sanitarny i przestrzegać określonych maksymalnych dawek witamin i składników mineralnych. Niestety, witamina D na rynku występuje często w dawkach wyższych niż zalecane, co może negatywnie wpływać na zdrowie pacjentów. Warto zwrócić uwagę na firmy przestrzegające norm i zaleceń co do składu produktów.

Maksymalne dawki

Przykładem odpowiedzialnego postępowania może być zmiana składu preparatu Witamina B12 Forte APTEO firmy Synoptis Pharma. W Uchwale nr 14/2019 Zespołu ds. Suplementów Diety zmieniono maksymalną dawkę kobalaminy w zalecanej dziennej porcji w suplementach diety na 100 µg. W odpowiedzi na zalecenia Zespołu ds. Suplementów Diety zmieniono skład preparatu Witamina B12 Forte APTEO, dostosowując go do nowych zaleceń. Należy mieć świadomość, że zarówno niedobór, jak i nadmiar witaminy B12 może być szkodliwy. Wykazano, że wysoki poziom witaminy B12 w osoczu może być związany z występowaniem szeregu chorób, w tym chorób nowotworowych, oraz ze zwiększoną umieralnością. Synoptis Pharma przestrzega zasad dotyczących zalecanej dziennej porcji do spożycia i nie zwiększa zawartości składników w oparciu jedynie o chwilowo panujące trendy. Kontroluje zmieniające się zalecenia i dostosowuje do nich skład swoich produktów.

Zespół ds. Suplementów Diety, jako organ opiniodawczo-doradczy Głównego Inspektora Sanitarnego, określił maksymalne dawki witamin i składników mineralnych w zalecanej dziennej porcji suplementów diety. Przykłady zostały zamieszczone w tabeli 1.

Tabela 1. Zalecana dzienna porcja witamin i składników mineralnych w suplementach diety.

 

Witaminy i składniki mineralne 

Zalecana dzienna porcja w suplemencie diety 

Witamina A 

800 µg w formie równoważnika retinolu oraz 7 mg w formie β-karotenu

Witamina C

1000 mg

Witamina D

2000 IU

Witamina B6

18 mg

Witamina B12

100 µg

Witamina K

200 µg

Magnez 

400 mg

Żelazo 

20 mg

Cynk 

15 mg

Kwas foliowy 

600 µg

 

Wymienione wyżej składniki nie pozostają obojętne w stosunku do innych przyjmowanych substancji czynnych. Biodostępność niektórych antybiotyków (tetracyklin), przyjmowanych jednocześnie z suplementami żelaza, obniża się o 81%. Stosowanie preparatów żelaza i magnezu wpływa na zmniejszenie aktywności hormonów tarczycy, dlatego należy uprzedzać pacjentów o zachowaniu dwugodzinnych odstępów pomiędzy przyjmowaniem tych substancji. Niebezpieczny efekt może również wywołać niekontrolowane przyjmowanie witaminy K, gdyż wpływa ona na przyjmowane leki przeciwzakrzepowe – antagonistów witaminy K (acenokumarol, warfaryna). Łączne przyjmowanie tych substancji może prowadzić do zwiększenia krzepnięcia krwi, co może bezpośrednio wpływać na zdrowie lub życie pacjenta.

Porada farmaceuty

Pacjenci powinni czerpać informacje na temat konieczności stosowania i częstości przyjmowania suplementów diety od osób z największym doświadczeniem – lekarzy i farmaceutów, a nie z reklam. Często to farmaceuta w aptece jest pierwszą osobą, do której zwraca się pacjent w celu dobrania odpowiedniego preparatu wspomagającego organizm. Warto polecać pacjentom produkty firm spełniających europejskie standardy. Pożądana jest produkcja suplementów diety zgodnie ze standardami bezpieczeństwa żywności BRC 7 i IFS Food oraz wdrożenie Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności ISO 22000. Wszystkie preparaty z oferty Synoptis Pharma podlegają rygorystycznej kontroli jakości, a ich skład jest opracowywany w oparciu o najnowsze doniesienia i wytyczne. Wszystko to z uwagi na bezpieczeństwo pacjentów.

Artykuł sponsorowany

  1. Wojtasiński Z., Polacy nie wiedzą, jak zażywać suplementy diety, https://www.mp.pl/pacjent/dieta/aktualnosci/177515,polacy-nie-wiedza-jak-zazywac-suplementy-diety (dostęp: 05.10.2020 r.).

  2. Medycyna Praktyczna, Polacy faszerują się suplementami diety; https://www.mp.pl/pacjent/dieta/aktualnosci/228866,polacy-faszeruja-sie-suplementami-diety (dostęp: 05.10.2020 r.).

  3. Stoś K., Wierzejewska R., Siuba-Strzelińska M., Suplementy diety – czy potrzebujesz?, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2019.

  4. Stępień K., Niewiarowski J., Harasimiuk A., Powszechność suplementów diety a zagroz

  5. enia związane z ich stosowaniem, Biuletyn Wydziału Farmaceutycznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

  6. Uchwała nr 5/2019 Zespołu ds. Suplementów Diety w sprawie wyrażenia opinii dotyczącej maksymalnej dawki witaminy C w zalecanej dziennej porcji w suplementach diety.

  7. Uchwała nr 4/2019 Zespołu ds. Suplementów Diety w sprawie wyrażenia opinii dotyczącej maksymalnej dawki witaminy D w zalecanej dziennej porcji w suplementach diety.

  8. Uchwała nr 14/2019 Zespołu ds. Suplementów Diety w sprawie wyrażenia opinii dotyczącej maksymalnej dawki witaminy B12 w zalecanej dziennej porcji w suplementach diety.

  9. GIS Zespół ds. Suplementów Diety, https://www.gov.pl/web/gis/zespol-do-spraw-suplementow-diety (dostęp 05.10.2020 r.)

  10. Grembecka M., Suplementy diety – panaceum na wszystkie dolegliwości?, „GAZETA AMG” 1/2019.

Słowa kluczowe:
dietasuplementy diety

Numer specjalny 6, marzec/maj 2024 r.

Numer specjalny 6, marzec/maj 2024 r.
Dostępny w wersji elektronicznej