Recepta ukraińska – czy możemy ją zrealizować w polskiej aptece

Dodano: 1 maja 2022
f9a25238bd3c1b0abec5a6ba472e0da18343d394-xlarge (6)

To do apteki większość uchodźców kieruje swoje pierwsze kroki w celu uzyskania opieki zdrowotnej. Niejednokrotnie powiązane jest to z realizacją przez nich recepty i chęcią uzyskania leków ratujących ich zdrowie i życie. Jakie w polskich aptekach mamy możliwości realizowania recept dla Ukraińców? Jakie dane muszą się znaleźć w dokumencie realizacji recepty? Odpowiedzi znajdują się w niniejszym artykule.

Z artykułu dowiesz się:

  • W aptekach ogólnodostępnych w Polsce można realizować recepty wystawione poza granicami Unii Europejskiej, w tym w Ukrainie.
  • W Dokumencie Realizacji Recepty ukraińskiej musi się znaleźć jedynie określenie, że recepta pochodzi spoza Unii Europejskiej oraz jej data wystawienia.  
  • Przy realizacji e-recept obywatel Ukrainy nieposiadający numeru PESEL powinien mieć wydruk informacyjny, z którego można zeskanować kod kreskowy. Niestety 4-cyfrowy PIN recepty bez posiadania numeru PESEL nie pozwoli na zrealizowanie e-recepty. 
  • Ze względu na zagrożenie zdrowia i życia pacjenta, w tym pacjent aż Ukrainy, związanego z przerwaniem terapii danym lekiem, farmaceuta ma prawo wystawić receptę farmaceutyczną.

Ukraińcy przyjeżdżający do Polski mogą chcieć wykupić leki na recepty, które zostały wystawione w ich kraju. Czy możemy je zrealizować? Tak. W aptekach ogólnodostępnych w Polsce można realizować recepty wystawione poza granicami Unii Europejskiej, w tym w Ukrainie. 

Co istotne, nie zostało określone, w jakim języku wystawiona ma być taka recepta, stąd umożliwiono nam jej realizację, nawet jeśli została wypisana cyrylicą. Gdy mamy problemy z odczytaniem zapisanych danych, mamy możliwość ich przepisania w sposób fonetyczny.

W Polsce nie możemy wydać na receptę ukraińską leków psychotropowych i narkotycznych. 

Dane na recepcie

Oto dane, jakie musi zawierać recepta ukraińska:

  • imię i nazwisko pacjenta (dobrze jest je opisać w sposób fonetyczny); 
  • adres pacjenta (warto dopytać pacjenta o miejsce pobytu w Polsce i taką informację opisać w adnotacjach); 
  • nazwę międzynarodową lub handlową leku, jego dawkę, ilość oraz postać; 
  • datę wystawienia recepty; 
  • dane osoby wystawiającej w postaci nadruku lub pieczęci wraz z odręcznym podpisem. 

Dla recept wystawionych poza krajami Unii Europejskiej nie ma wymogu podawania identyfikatora pacjenta (np. numeru PESEL, paszportu itp.). 

W Dokumencie Realizacji Recepty ukraińskiej musi się znaleźć jedynie określenie, że recepta pochodzi spoza Unii Europejskiej oraz jej data wystawienia.  

Recepty wystawione w Polsce

Dla Ukraińców przebywających na terenie Polski mogą zostać wystawione recepty w postaci elektronicznej bądź papierowej. Na mocy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa zostało przyznane prawo do świadczeń medycznych, refundacji leków oraz zaopatrzenia w wyroby medyczne Ukraińcom, którzy przyjechali do Polski w wyniku wojny, na takich samych zasadach, jakie przysługują osobom ubezpieczonym. Ten akt prawny konkretnie określa, komu przysługują te uprawnienia: 

obywatelom Ukrainy; 

małżonkom obywateli Ukrainy, którzy nie mają obywatelstwa ukraińskiego. 

Co istotne, musieli oni wjechać na terytorium naszego kraju po 24 lutego br. Uprawnienie to przysługuje również dzieciom urodzonym na terenie Polski przez matki spełniające powyższe warunki. 

Jakie dane musi zawierać recepta wystawiona dla obywatela Ukrainy w Polsce, aby móc ją zrealizować? 

dane pacjenta (w tym imię i nazwisko, adres miejsca zamieszkania bądź tymczasowego pobytu); 

numer identyfikatora pacjenta, którym może być:

– nr PESEL nadany specjalnym trybem określonym w specustawie; 

– nr paszportu z pieczątką Straży Granicznej określającą datę wjazdu na teren RP; 

– nr dowodu osobistego; 

– nr Karty Polaka; 

– nr Karty Pobytu; 

– nr Zgody na Pobyt Tolerowany. 

Jednocześnie osoba realizująca receptę ma obowiązek zweryfikowania poprawności naniesionego na recepcie numeru dokumentu potwierdzającego prawo do świadczeń pacjenta z dokumentem przedstawionym przez niego w aptece. 

uprawnienie dodatkowe „IN”: na recepcie wystawionej dla Ukraińca posiadającego prawo do świadczeń zdrowotnych powinno się znaleźć uprawnienie „IN”, wskazujące na osobę nieubezpieczoną. Uprawnienie to należy sprawozdać także w Dokumencie Realizacji Recepty; 

uprawnienia dodatkowe S/C: obywatele Ukrainy spełniający wymogi specustawy mają także prawo do otrzymania bezpłatnych leków zgodnie z uprawnienia S (dla osób powyżej 75. r.ż.) oraz C (dla kobiet w ciąży); 

Jakie dane osoba realizująca receptę jest zobowiązana przekazać na dokumencie realizacji recepty? 

  • oznaczenie, że recepta jest realizowana dla obcokrajowca; 
  • typ identyfikatora (np. paszport, Karta Polaka, specjalnie nadany numer PESEL); 
  • nr identyfikatora; 
  • kod kraju, dla którego wprowadzono identyfikator (w omawianym przypadku będzie to Ukraina). 

Przy realizacji e-recept obywatel Ukrainy nieposiadający numeru PESEL powinien mieć wydruk informacyjny, z którego można zeskanować kod kreskowy. Niestety 4-cyfrowy PIN recepty bez posiadania numeru PESEL nie pozwoli na zrealizowanie e-recepty. 

Recepta wystawiona w Polsce dla obywateli Ukrainy może obejmować leki psychotropowe i narkotyczne przy zachowaniu wszystkich obowiązujących na terenie naszego kraju innych wymagań dla tego typu recept. 

Recepta farmaceutyczna dla obywatela Ukrainy

Możemy się również coraz częściej się spotkać z sytuacją, gdy do apteki przyjdzie obywatel Ukrainy po lek stale przez niego używany, który w naszym kraju jest dostępny tylko i wyłącznie z przepisu lekarza. Nie traktujmy go jako osoby chcącej wyłudzić dany produkt leczniczy. Musimy sobie zdać sprawę, że spora ilość leków, która w naszym kraju dostępna jest na receptę, u naszych wschodnich sąsiadów jest dostępna w sprzedaży odręcznej. Takim pacjentom, ze względu na zagrożenie ich zdrowia i życia związanego z przerwaniem terapii danym lekiem, mamy prawo wystawić receptę farmaceutyczną

Wymogi stawiane receptom farmaceutycznym wystawianym dla obcokrajowców nie różnią się niczym od tych wystawianych dla obywateli Polski. Różnica polega na konieczności określenia numeru kodu państwa, dla którego obywatela wystawiana będzie recepta farmaceutyczna (w przypadku obywatela Ukrainy jest to „UA”). Dopiero określenie tego kodu umożliwia nam wpisanie innego identyfikatora pacjenta niż jego numer PESEL. Takim identyfikatorem może być numer paszportu, dowodu osobistego, Karty Polaka, Karty Pobytu bądź Zgody na Pobyt Tolerowany. Ponadto musimy zwrócić uwagę, by w danych przekazanych w Dokumencie Realizacji Recepty znalazły się: imię i nazwisko pacjenta, data jego urodzenia, jego płeć, a także adres zamieszkania lub tymczasowego pobytu. Oczywiście musimy także umieścić stosowną adnotację zawierającą powód wystawienia recepty farmaceutycznej.  Pozostałe zasady wystawiania recept farmaceutycznych dla obywateli Ukrainy są takie same jak w przypadku pacjentów z Polski. 

rozporządzenie Ministra Zdrowia z 23 grudnia 2020 r. w sprawie recept (Dz.U. z 2020 r. poz. 2424),

ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 583),

ustawa z 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z 2001 r. nr 126, poz. 1381 ze zm.). 

Autor: Maciej Birecki, farmaceuta z kilkuletnim stażem pracy w aptece

Numer 55, maj 2024 r.

Numer 55, maj 2024 r.
Dostępny w wersji elektronicznej