Jak otworzyć punkt apteczny

Punkt apteczny może założyć lub kupić każda osoba prowadząca działalność gospodarczą, niezależnie od jej formy prawnej, która:

• nie prowadzi hurtowni farmaceutycznej,

• w ciągu 3 ostatnich lat nie odebrano jej zezwolenia na prowadzenie apteki,

• nie posiada więcej niż 1 proc. aptek na terenie województwa,

• otrzymała stosowne zezwolenie.

W punkcie aptecznym musi być jednak ustanowiona osoba odpowiedzialna za prowadzenie punktu, będąca kierownikiem punktu aptecznego. Kierownikiem punktu aptecznego może być farmaceuta z rocznym stażem lub technik farmaceutyczny, posiadający trzyletni staż pracy w aptekach ogólnodostępnych.

Aptekę może prowadzić wyłącznie farmaceuta z odpowiednim stażem, ale właścicielem może być prawie każdy. Niemniej właściciel apteki musi spełnić wymogi określone w ustawie Prawo farmaceutyczne. Ustawa nakłada bowiem ograniczenia, jeśli chodzi o liczbę aptek – zezwolenia nie otrzyma osoba lub podmiot, który prowadzi na terenie województwa więcej niż 1% aptek. Nie można także prowadzić równocześnie apteki i hurtowni leków.

Przepis art. 99 ust. 3 Prawa farmaceutycznego w obowiązującym stanie prawnym stanowi, iż zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej nie wydaje się wówczas, gdy:

• podmiot występujący o wydanie zezwolenia prowadzi na terenie województwa więcej niż 1% aptek ogólnodostępnych
• podmioty przez niego kontrolowane w sposób bezpośredni lub pośredni, w szczególności podmioty zależne, w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów, prowadzą łącznie więcej niż 1% aptek na terenie województwa,
• gdy podmiot występujący o wydanie zezwolenia jest członkiem grupy kapitałowej w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, której członkowie prowadzą na terenie województwa więcej niż 1% aptek ogólnodostępnych.

Przepisy antykoncentracyjne odnoszą się do dwóch kryteriów kontroli koncentracyjnej:

• ilościowego
• geograficznego.

Kryterium ilościowe wskazuje, jak wielki może być udział podmiotu prowadzącego apteki ogólnodostępne w rynku aptek ogólnodostępnych, a kryterium geograficzne – stanowiąc dopełnienie kryterium ilościowego – określa terytorium, do którego odnosić się ma udział w rynku aptecznym.

Są trzy sytuacje, w których następuje odmowa udzielenia zezwolenia na prowadzenie punktu aptecznego ze względu na nadmierną koncentrację.

Pierwszą jest sytuacja, gdy podmiot ubiegający się o zezwolenie sam prowadzi więcej niż 1% aptek ogólnodostępnych na terenie województwa.

Drugą jest sytuacja, gdy podmiot lub podmioty kontrolowane przez podmiot ubiegający się o zezwolenie prowadzą łącznie na terenie województwa więcej niż 1% aptek ogólnodostępnych.

Kontrola ta może być bezpośrednia albo pośrednia, a w szczególności chodzi o sytuację występowania podmiotów zależnych od podmiotu ubiegającego się o zezwolenie. Zależność została zdefiniowana w art. 4 pkt 4 OKiKU jako wszelkie formy bezpośredniego lub pośredniego uzyskania przez przedsiębiorcę uprawnień, które osobno albo łącznie, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiają wywieranie decydującego wpływu na innego przedsiębiorcę lub przedsiębiorców. Uprawnienia takie tworzą w szczególności sytuacje wprost wskazane w przepisie OKiKU.

Trzecią jest sytuacja, gdy podmiot ubiegający się o zezwolenie na prowadzenie punktu aptecznego jest członkiem grupy kapitałowej, której członkowie prowadzą na terenie województwa więcej niż 1% aptek ogólnodostępnych. Grupa kapitałowa oznacza przedsiębiorców, którzy są kontrolowani w sposób bezpośredni lub pośredni przez jednego przedsiębiorcę, w tym również przedsiębiorcę sprawującego kontrolę. W przeciwieństwie do sytuacji opisywanej jako druga, w sytuacji trzeciej brak jest wymogu co do łącznego prowadzenia więcej niż 1% aptek na terenie województwa przez podmioty uczestniczące w grupie kapitałowej. Ustawodawca wprowadził katalog otwarty sytuacji skutkujących odmową udzielenia zezwolenia ze względu na nadmierną koncentrację. W istocie sytuacje te zachodzą wówczas, gdy podmiot ubiegający się o zezwolenie sam prowadzi określoną liczbę aptek na danym terenie albo gdy pomiędzy określonymi w ustawie podmiotami zachodzą powiązania kontrolne.

Rozwiązaniem, które umożliwiałoby rozwój pewnej rozpoznawalnej marki aptek, nie będąc jednocześnie sprzecznym z powyżej wskazanym zakazem, może być tzw. system franczyzowy. Istota tego systemu polega na tym, że franczyzodawca nadaje swoim poszczególnym franczyzobiorcom prawo oraz nakłada na nich obowiązek prowadzenia działalności zgodnie z jego koncepcją, tzn. stosowania podobnych oznaczeń, wspólnego logo itp. System ten bazuje na współpracy niezależnych od siebie przedsiębiorców.

Ponadto powiązania pomiędzy podmiotami funkcjonującymi w ramach franczyzy opierają się na umowie, która nie prowadzi do uzyskania przez franczyzodawcę ani pośredniej, ani bezpośredniej kontroli nad franczyzobiorcą. Przedsiębiorcy zrzeszeni w systemie franczyzy nie tworzą też jednej grupy kapitałowej. Dlatego tworzenie franczyzowej sieci aptek nie prowadzi do naruszenia ograniczeń zawartych w ustawie Prawo farmaceutyczne.